بی اختیاری ادرار نشت غیر ارادی ادرار از مثانه است. بسیاری از افراد این مشکل را دارند و در زنان شایع تر از مردان است. بی اختیاری ادرار می تواند دلایل زیادی داشته باشد، به عنوان مثال چاقی و سیگار از عواملی هستند که فرد را مستعد بی اختیاری ادرار می کنند. هر آنچه را که باید در مورد بی اختیاری ادرار بدانید را در این مقاله خواهید خواند. با ما بمان.
انواع بی اختیاری ادرار
1. بی اختیاری استرسی ادرار
این شایع ترین نوع بی اختیاری ادرار است، به ویژه در زنانی که زایمان کرده اند یا یائسه شده اند. مفهوم استرس در نام این نوع بی اختیاری ادرار استرس جسمی است نه روانی. علت بی اختیاری ادرار در خانم ها فشار ناگهانی به مثانه و ماهیچه های کنترل کننده ادرار است که باعث می شود فرد بی اختیار ادرار کند.
این موارد می تواند باعث بی اختیاری ادرار استرسی شود:
- سرفه؛
- عطسه کردن؛
- خنده؛
- بلند کردن وسایل سنگین
- انجام برخی فعالیت ها مانند دویدن یا پریدن.
2. بی اختیاری ادرار فوری
به این نوع بی اختیاری، «بی اختیاری رفلکس» یا «مثانه بیش فعال» نیز گفته می شود و دومین نوع رایج بی اختیاری ادراری است. در اکثر مواقع انقباض ناگهانی و غیرارادی دیواره عضلانی مثانه باعث می شود که فرد به طور ناگهانی نیاز به ادرار داشته باشد و در همان زمان یا بلافاصله پس از آن نشت ادرار ایجاد شود.
این موارد می توانند باعث بی اختیاری فوری شوند:
- تغییر ناگهانی در موقعیت فرد.
- گوش دادن به صدای آب روان
- رابطه جنسی (به خصوص در زمان ارگاسم)
گاهی اوقات به دلیل آسیب به ماهیچه ها، اعصاب یا سیستم عصبی مثانه، عضلات مثانه به طور غیرارادی فعال می شوند.
3. بی اختیاری ادرار
مردانی که مشکلات غده پروستات، مثانه آسیب دیده یا مجرای ادرار مسدود شده دارند، بیشتر از این نوع بی اختیاری ادرار رنج می برند. نشت ادرار در این نوع به دلیل این دو عامل است:
- مثانه نمی تواند تمام ادراری را که بدن تولید می کند نگه دارد.
- مثانه به طور کامل تخلیه نمی شود.
4. بی اختیاری عملکردی ادرار
در این صورت فرد می داند که نیاز به ادرار دارد، اما به دلیل مشکلات حرکتی نمی تواند به موقع به توالت برسد. بی اختیاری عملکردی در افراد مسن شایع تر است. علل شایع بی اختیاری ادرار عملکردی عبارتند از:
5. بی اختیاری کامل ادرار
در این حالت ادرار فرد به طور مداوم نشت می کند یا فرد دچار نشت دوره ای ادرار غیر قابل کنترل می شود.
علل بی اختیاری ادرار
علت و نوع بی اختیاری ادرار ارتباط نزدیکی با هم دارند. در ادامه به بررسی علل هر نوع بی اختیاری ادرار می پردازیم.
1. علل بی اختیاری استرسی ادرار
- بارداری و زایمان؛
- یائسگی (کاهش استروژن می تواند ماهیچه های تناسلی را ضعیف کند).
- هیسترکتومی و برخی جراحی های دیگر.
- سن؛
- آراستگی
2. علل بی اختیاری ادرار
3. علل بی اختیاری ادرار
انسداد مثانه علت این نوع بی اختیاری ادراری است. علل انسداد مثانه عبارتند از:
- بزرگ شدن پروستات؛
- انواع تومور؛
- سنگ های ادراری؟
- یبوست؛
- جراحی بیش از حد برای درمان بی اختیاری ادرار.
4. علل بی اختیاری ادرار عملکردی
علل دیگر
- مصرف برخی داروها، به ویژه برخی دیورتیک ها، داروهای فشار خون، قرص های خواب آور، آرام بخش ها و شل کننده های عضلانی.
- مصرف الکل.
- عفونت مجاری ادراری.
عوامل زمینه ای
- شیک بودن: چاقی فشار مضاعفی بر مثانه و ماهیچه های اطراف آن وارد می کند. این فشار ماهیچه ها را ضعیف می کند و باعث نشت ناگهانی ادرار هنگام عطسه یا سرفه می شود.
- سیگار کشیدن: گاهی سیگار کشیدن منجر به سرفه مزمن می شود. سرفه یکی از مواردی است که باعث نشت ادرار می شود.
- جنس: زنان بیشتر از مردان در معرض بی اختیاری استرسی ادرار هستند، به خصوص اگر زایمان کرده باشند.
- سالخورده: ماهیچه های مثانه و مجرای ادرار با افزایش سن ضعیف می شوند.
- برخی بیماری ها: دیابت، بیماری کلیوی، آسیب نخاعی و بیماری های عصبی احتمال بی اختیاری ادرار را افزایش می دهند.
- بیماری پروستات: گاهی اوقات ممکن است پس از جراحی پروستات یا پرتودرمانی بی اختیاری ادرار رخ دهد. برای درمان بی اختیاری ادرار پس از جراحی پروستات به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص بی اختیاری ادرار
- معاینهی جسمی: پزشک می تواند واژن زن را معاینه کند و قدرت عضلات کف لگن را بررسی کند. در مردان، پزشک می تواند رکتوم بیمار را معاینه کند و ببیند که آیا غده پروستات بزرگ شده است یا خیر.
- آزمایش ادرار: این آزمایش برای بررسی علائم عفونت و ناهنجاری ها انجام می شود.
- آزمایش خون: این آزمایش برای ارزیابی عملکرد کلیه انجام می شود.
- اندازه گیری ادرار باقیمانده پس از تخلیه (PVR): این آزمایش میزان ادراری را که پس از ادرار در مثانه باقی می ماند اندازه گیری می کند.
- سونوگرافی لگن: این سونوگرافی تصویری از لگن ارائه می دهد که پزشک می تواند از آن برای تشخیص هر گونه ناهنجاری استفاده کند.
- تست اورودینامیک یا نوار مثانه: این آزمایش تعیین می کند که مثانه و عضله اسفنکتر مجرای ادرار چقدر می توانند فشار را تحمل کنند.
- سیستوگرام: در این روش تصویری از کیست با اشعه ایکس گرفته می شود.
- سیستوسکوپی: در این روش پزشک وسیله ای به نام سیستوسکوپ را وارد مجرای ادرار می کند و هرگونه ناهنجاری در سیستم ادراری را مشاهده می کند.
عوارض بی اختیاری ادرار
این وضعیت می تواند منجر به ناراحتی، خجالت و مشکلات فیزیکی شود. مانند:
- مشکلات پوستی: فرد مبتلا به بی اختیاری ادرار بیشتر مستعد ابتلا به زخم های پوستی، بثورات و عفونت است زیرا پوست در بیشتر مواقع مرطوب است. پوست مرطوب از بهبود زخم جلوگیری می کند و فرد را در برابر عفونت قارچی آسیب پذیر می کند.
- عفونت های دستگاه ادراری: استفاده طولانی مدت از کاتتر ادراری احتمال عفونت ادراری را افزایش می دهد.
- افتادگی مثانه: معمولاً عضلات کف لگن، بخشی از واژن، مثانه و گاهی مجرای ادرار به دلیل ضعف عضلانی ممکن است افتادگی کنند.
- من شرمنده ام: بی اختیاری ادرار و خجالت ناشی از آن باعث انزوا و افسردگی می شود.
درمان بی اختیاری ادرار
درمان این عارضه به عوامل مختلفی از جمله نوع بی اختیاری، سن بیمار، سلامت عمومی و وضعیت سلامت روان بستگی دارد. درمان قطعی بی اختیاری ادرار در مردان و زنان به نظر پزشک بستگی دارد.
1. تمرینات تقویت کف لگن
این تمرینات که به تمرینات کگل معروف هستند، دریچه کنترل ادرار و عضلات کف لگن را تقویت می کنند و بی اختیاری ادرار استرسی را درمان می کنند.
2. آموزش مثانه
- دوبار ادرار کردن: در این تمرین فرد ادرار می کند، چند دقیقه صبر می کند و سپس دوباره ادرار می کند. این فرآیند باعث تخلیه کامل مثانه می شود.
- ایجاد یک برنامه: در این تمرین فرد در ساعات خاصی از روز مثلا هر 2 ساعت یک بار به توالت می رود.
آموزش مثانه باعث می شود که فرد به تدریج بتواند مثانه خود را کنترل کند.
3. داروهای بی اختیاری ادرار
معمولاً همزمان با انجام تمرینات، پزشک دارو را تجویز می کند. داروهایی که برای درمان بی اختیاری ادرار تجویز می شوند عبارتند از:
- آنتی کولینرژیک: این داروها مثانه بیش فعال را آرام می کنند.
- استروژن های موضعی: این دارو می تواند بافت مجرای ادرار و نواحی واژن را تقویت کرده و برخی از علائم بی اختیاری ادرار را کاهش دهد.
- ایمی پرامین (با نام تجاری Tofranil): این یک نوع ضد افسردگی سه حلقه ای است.
4. اقدامات پزشکی
این روش های پزشکی برای درمان بی اختیاری ادرار زنان طراحی شده اند:
- پساری ها: این یک حلقه سفت است که در واژن قرار می گیرد و از نشت ادرار جلوگیری می کند.
- درمان فرکانس رادیویی: در این روش بافت دستگاه تناسلی سفت شده و اغلب منجر به کنترل بهتر ادرار می شود.
- تزریق بوتاکس (سم بوتولینوم نوع A): تزریق بوتولیسم به عضله مثانه می تواند تا حدی از فعالیت بیش از حد مثانه جلوگیری کند.
- تزریق مواد حجیم: این مواد به بافت اطراف مجرای ادرار تزریق می شوند و به بسته نگه داشتن مجرای ادرار کمک می کنند.
- محرک عصب ساکرال: این دستگاه در زیر پوست باسن کاشته می شود و توسط یک سیم به عصب متصل می شود که از نخاع به مثانه می رود. سیم یک پالس الکتریکی تولید می کند که عصب را تحریک می کند و منجر به کنترل راحت تر مثانه می شود.
5. جراحی
اگر روش‌های درمانی دیگر مؤثر نباشد، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند. زنانی که قصد بارداری دارند باید قبل از تصمیم گیری در مورد گزینه های جراحی با پزشک خود مشورت کنند.
- زنجیر زدن: توری زیر گردن مثانه قرار می گیرد و از نشت ادرار جلوگیری می کند.
- تعلیق: در این روش بافت های نزدیک گردن مثانه به سمت بالا کشیده شده و بی اختیاری استرسی ادرار کاهش می یابد.
- اسفنکتر مصنوعی: گاهی اوقات پزشک با قرار دادن گیره یا دریچه مصنوعی، جریان ادرار از مثانه به مجرای ادرار را کنترل می کند.
گزینه های دیگر
- کاتتر ادراری: این یک لوله انعطاف پذیر است که ادرار را از مثانه به کیسه می برد.
- پدهای جاذب: این نوع چسب ها در داروخانه ها موجود است.
برای درمان بی اختیاری ادرار چه بخوریم؟
از غذاهای غنی از فیبر بیشتر استفاده کنید. خوردن غذاهای حاوی فیبر از یبوست جلوگیری می کند. یبوست یکی از علل بی اختیاری ادرار است. از غذاهایی که مثانه را تحریک می کنند مانند کافئین، الکل و غذاهای اسیدی خودداری کنید.
تو بگو
آیا شما هم بی اختیاری ادرار دارید؟ برای مقابله با این موضوع از چه راه حلی استفاده کرده اید؟ لطفا نظرات و تجربیات ارزشمند خود را با ما و کاربران عزیز به اشتراک بگذارید.
گامی برای تسلط بر مهارت های ارتباطی